zondag 24 januari 2016

De valkuilen van e-learning

Zoals dat met alle verschijnselen is, heeft ook e-learning voor- en nadelen. De kunst is natuurlijk om vooral de voordelen uit te buiten en de nadelen zo veel mogelijk om te buigen naar voordelen of de wereld uit te bannen, wat echter niet altijd met elkaar verenigbaar is en vaak tot compromissen zal leiden. Maar wat wel koste wat het kost, moet vermeden worden, is in de valkuilen van e-learning te trappen, wat zelfs in 2015 en 2016 nog te vaak gebeurt.

Laten we de « gevaarlijkste » (waarmee ik bedoel dat e-learning een (nog) negatief(ver) beeld in de organisatie dreigt te krijgen) en meest voorkomende valkuilen even van naderbij bekijken:

1) Wat me met verstomming slaat, is dat ik nog te vaak merk dat e-learning modules worden gemaakt zonder dat de uiteindelijke gebruikers erbij betrokken worden. Het is toch een conditio sine qua non om de doelgroep zo gedetailleerd mogelijk en de leerdoelen zo SMART mogelijk te beschrijven! Vaak wordt op het einde de ontwerper met de vinger gewezen, maar hem/haar treft echter vaak geen schuld. Als de ontwerper er niet van op de hoogte is wat de precieze doelstellingen zijn, m.a.w. welke kennis de doelgroep precies dient te verwerven enerzijds en hoe ze die opgedane kennis vervolgens in de praktijk gaan aanwenden, dan is het voor een ontwerper ondoenbaar om een efficiënte en doeltreffende e-learning module aan te maken;

2) De bedenkers of ontwerpers gaan er nog te vaak van uit dat de volledige content die ter beschikking gesteld wordt, sowieso in de e-learning module moet geïntegreerd worden. Niets is echter minder waar: de omzetting van klassikale inhoud naar e-content is vooral een kwestie van schrappen (een ratio van 50% is daarbij geen uitzondering!), ook al jaag je daarmee de SME tegen jou in het harnas. Zorg voor een goede, doeltreffende en begripvolle communicatie met de SME zodat je de aangereikte content in 4 categorieën kan opdelen: vuilnisbak, optioneel, e-content, andere leervorm. Nu zie ik nog vaak vaardigheden die zogezegd via e-learning worden aangeleerd, maar die zich daar helemaal niet toe lenen;

3) E-learning biedt een enorme waaier aan mogelijkheden, maar vaak worden deze onvoldoende benut. Veel e-learning modules zijn in se veredelde PowerPointpresentaties die enkel een tracking en deelname-registratie op een LMS beogen. Jammer, helaas, maar het is nu éénmaal de realiteit. De leerder kan niet veel meer doen dan de scherminhoud lezen en op de knop “Volgende” klikken tot op het einde van de module. Nochtans lenen de meeste authoring tools zich volop tot het inbouwen van activiteit en interactiviteit in modules. Waarom een bepaalde theorie niet aanbrengen als de feedback op een quizvraag? Waarom moet een opsomming van 5 gerelateerde items verspreid zijn over 5 of meer schermen (gebruik een template met tabs bijvoorbeeld)? Waarom moeten er 6 schermen overvol tekst gelezen worden alvorens een evidente meerkeuzevraag te beantwoorden??? En ga zo maar door, de voorbeelden die ik dagelijks zie, zijn legio! Het enige resultaat van dit gebrek aan (inter)activiteit, is dat de motivatie en het enthousiasme van de leerder pijlsnel afnemen en dat de e-learning hier geen enkele meerwaarde biedt;

4) In schril contrast met het vorige punt en eigenlijk de wereld op zijn kop, is dan weer de vaststelling dat heel wat instructional designers zich laten leiden door de technische en technologische mogelijkheden (de nadruk op de “e” terwijl de hoofdzaak wel de “learning” moet zijn). Ze overladen de module met toeters en bellen, die uiteindelijk inhoudelijk geen enkele toegevoegde waarde hebben. Integendeel, ze kunnen enkel de aandacht afleiden van de doelstelling: kennis opdoen. Let op: bepaalde illustraties en animaties kunnen weldegelijk een meerwaarde betekenen, want ze kunnen vaak meer zeggen dan duizend woorden en blijven visueel beter “hangen” bij de leerder, m.a.w. ze zorgen voor een betere retentie;

5) De laatste valkuil die ik hier wil dichtgooien om er nooit meer in te trappen, is het totale gebrek aan marketing en communicatie die intern rond de e-learning gevoerd wordt binnen de organisaties. Er wordt een module gemaakt (dat kost tijd en geld) en zonder enige begeleiding of ondersteuning wordt deze op het LMS geplaatst. Op het Intranet verschijnt een kort berichtje (dat door 90% van het personeel niet eens gelezen wordt) en de deelnemers krijgen in het beste geval een “uitnodigingsmail” (vreemde benaming voor het dwingende karakter van zijn inhoud, vind ik) die hen verplicht de module binnen een bepaalde tijdsspanne te doorlopen. Een goed communicatiebeleid en informatieve aanpak moeten vanaf de eerste fase dat e-learning in het opleidingsbeleid zal worden opgenomen, worden uitgewerkt (gebruik de ervaring van de diensten Marketing en PR). Enkel een top-down aanpak, gevolgd door een bottom-up opbouw, kan voor een succesvolle integratie van e-learning in het opleidingsaanbod zorgen.

Tijdens mijn seminaries komen nog heel wat andere valkuilen aan bod (meer dan 30 zelfs) maar deze 5 zijn toch wel de belangrijkste die moeten vermeden worden. Waak erover en je e-learning beleid zal er wel bij varen! Veel succes.

vrijdag 22 januari 2016

Awareness, Business Principles, Compliance : obligatoire et ennuyeux ?

Awareness, Business Principles, Compliance, Code de Conduite et autre Code de Sécurité : qu’y a-t-il de commun entre tous ces thèmes ?

La réponse est simple : ces sujets sont généralement considérés comme ennuyeux et fastidieux. Il s'agit cependant de matières dont il doit pouvoir être prouvé qu’elles ont bien été vues par tous les employés dans un laps de temps minimal pour assurer que l'entreprise réponde aux exigences de la loi.

C’est paradoxalement pour ces raisons que ces sujets sont idéaux pour un traitement en mode e-learning, notamment parce qu’ils ne nécessitent pas de grand investissement « marketing ».

Trop souvent cependant, ces modules sont ennuyeux et victimes d’un « clique-boutons » distrait ou irréfléchi. Les modules sont achevés en un temps record et les bonnes réponses aux quatre questions du test final sont vite diffusées dans toute l'entreprise. On vérifie rarement le temps réellement consacré par les employés au parcours de ces modules. Qu’elle ait pris 3,5 ou 35 minutes, la participation est enregistrée de la même manière sur le LMS et (presque) tout le monde obtient 100% au test final. Mission accomplie !

C’est l’un des facteurs pour lesquels l'e-learning souffre parfois d’une mauvaise image !

Quelques conseils suffisent à rendre ces modules plus agréables, plus sérieux et plus instructifs :

* Le phénomène de « clique-boutons » peut être évité d'une manière simple, à savoir : en désactivant le bouton "suivant" jusqu’à la fin de la partie audio ;
* Le test final peut être conçu d'une manière plus intelligente, à savoir : en créant un pot de 12 à 20 questions, dont le participant en obtient 4 au hasard. Assurez-vous également que les réponses possibles pour chaque question apparaissent dans un ordre aléatoire et qu'elles correspondent à la taxonomie de Bloom ;
* Le LMS peut être paramétré de telle manière que le participant reçoive automatiquement un rappel à recommencer le module lorsque son temps de parcours est inférieur au temps moyen de référence ;
* Le module peut être lié à une réunion d’équipe ou de service, en y consacrant 10 à 15 minutes ;
* Dernier mais non des moindres tuyaux : élaborez un scénario attrayant en utilisant des dialogues sonorisés, en affichant uniquement des mots clés à l'écran et non des pages entières de texte, etc. En d'autres termes, faites de ces modules obligatoires une expérience a(ttra)ctive.