Mijn eerste (en oprechte) antwoord “Dat is haast onmogelijk” deed veel opleidingsverantwoordelijken en talent managers de wenkbrauwen optrekken en het voorhoofd fronsen. Ik had ook niet anders verwacht. Zij natuurlijk wel, want ze zien me als een deus ex machina die in enkele dagen hun ontspoorde e-learning beleid even op de HST-rails komt zetten. Het is een ondankbare taak, hoor ik u denken. Integendeel, voor mij is het telkens weer een geweldige uitdaging. Er bestaat geen passe-partout-oplossing aangezien elke situatie eigen is aan het bedrijf en specifieke randvoorwaarden vertoont.
Nochtans is mijn eerste argument om mijn antwoord te motiveren wél altijd hetzelfde, nl. er moet een duidelijk onderscheid gemaakt worden tussen de begrippen “leren” enerzijds en “opleiden, vormen, trainen…” anderzijds. Er is een wereld van verschil tussen beide concepten en eenmaal men hiervan doorgrond is, is het ook gemakelijker om naar middelen te zoeken om de gestelde vraag te beantwoorden.
De beslissing om te gaan leren, ligt immers volledig bij de leerder zelf. Leren is een gedrag. Een werknemer die op een bepaald moment bepaalde kennis of vaardigheden ontbeert, zal op dat moment zelf beslissen om te gaan leren. Dit kan via e-learning als er daartoe iets voorzien werd, maar in het kader van het 70-20-10 principe kan dit ook via collega’s of via try-and-error. Er gaat dus een zelfmotivatie uit van de leerder om – en dit steeds meer – just in time te gaan leren. Naar de toekomst toe zal dit gedrag zich nog veel sterker gaan manifesteren, nl. op het moment dat Generation Z het bedrijfsleven gaat binnenstromen. Ik zie dat steeds meer bedrijven zich hier stilaan bewust van worden en ik krijg dan ook steeds meer de vraag om de nodige Masterplannen voor het toekomstig opleidingsbeleid uit te stippelen.
Dit leergedrag, dat dus in handen van de leerder ligt, staat vaak haaks op de aanpak en het beleid van de opleidingsafdeling van een bedrijf. Nog te vaak zitten ze vastgeroest in de houding “wij zullen nu eens beslissen wat de werknemers nodig hebben als opleidingstraject”. Dit is een zware misvatting, die verdragende gevolgen kan hebben, en zeker op het vlak van e-learning deze leervorm nog in een slechter daglicht gaat stellen in het bedrijf.
Vergeet niet: de slechtste e-learning is deze die een verplicht of opgelegd karakter heeft. En houd steeds de wijze woorden van Albert Einstein in gedachten: “I never teach my pupils, I only attempt to provide the conditions in which they can learn”. Hij maakte dus reeds het belangrijke verschil tussen “leren” en “aanleren”.
